DO PRZYSZŁYCH NABYWCÓW, MIŁOŚNIKÓW I WŁAŚCICIELI

ZABIEGAĆ O WZGLĘDY, ZAGLĄDAĆ W OCZY, UPOMINAĆ SIĘ O POCHWAŁĘ PANA?
NIE, TO NIE O NIM !!!

AZJATA jest WIELKI, MAJESTATYCZNY, DUMNY I NIEZALEŻNY.
ZAWSZE MA WŁASNE ZDANIE WZGLĘDEM NAS,NASZYCH DZIAŁAŃ I OTACZAJĄCEGO ŚRODOWISKA.

POWŚCIĄGLIWY W OKAZYWANIU UCZUĆ.
BARDZO PRZYWIĄZANY DO WSZYSTKICH DOMOWNIKÓW, SWOICH LUDZI, SZCZEGÓLNIE DO WŁAŚCICIELA PANA.

Wszyscy którzy zamierzają wziąć azjatę powinni wiedzieć, że:

AZJATA TO DZIECKO PRZYRODY - WOLNE ZWIERZĘ!!!

Azjaty to psy najmniej spośród innych ras zepsute i stłamszone przez człowieka, jeszcze nietknięte, jeszcze nie okaleczone przez metody hodowli, jeszcze nie stały się degeneratami, mieszczuchami, przedmiotem rozrywki człowieka, czymś sztucznym ...

Jeszcze zachowały wszystkie cechy i biologię swojego gatunku, prawie jedyne wśród innych ras , mają prawo nazywania się PSAMI, w 100% przedstawicielami swojego gatunku.

Dlatego nie można porównywać azjaty do ogólnej szarej masy miejskich psów.
Kto nie ma cierpliwości, ogólnej kultury, i doświadczenia, ten nie powinien brać azjaty bo będą cierpieć, męczyć się obie strony - człowiek i pies.

W naturalnych warunkach azjata sam rozwiązuje życiowe problemy, leczy się, broni przed wrogami, i pełni służbę.

Z pokolenia na pokolenie przyzwyczaja się podejmować samodzielne decyzje i orientować się w sytuacji – leży to w samej jego naturze.

To jego norma życia , nie można łamać brutalnie natury.
Przy uważnym jednak i rozsądnym obchodzeniu się i pracy z azjatą można osiągnąć zadziwiające rezultaty i wiele się od niego nauczyć.

TRADYCYJNE ZASTOSOWANIE

- W swojej ojczyźnie azjata pracuje w stadzie!

Psy bardzo rzadko pracowały w pojedynkę, a już przy stadzie nigdy!
Jako stróż i WOŁKODAW zwykle występował nie jeden pies a stado, w którym kształtowały się złożone relacje, zapewniające w razie konieczności sprawność działań i wzajemną pomoc.
Mocny samiec lub dorosła suka, może rzucić się na wilka w pojedynkę, lecz zawsze ma za sobą wsparcie pozostałych.

W tradycyjnych warunkach psy towarzyszące kierdlom rzadko spotykają inny kierdel, dlatego środkowo - azjaty ostro reagują na psy z obcych stad na swoim terytorium.
Zawsze doradzam przyszłym właścicielom, że jeżeli decydują się na posiadanie azjaty i pragną aby ich pupilek, wychował się na w pełni wartościowego pod względem użytkowym i psychicznym osobnika, powinni zapewnić mu działanie w stadzie, najlepiej w parze.
Przy czym nie wystarczy przedstawiciel innej rasy, lecz drugi azjata, najlepiej tego samego typu i o tych samych predyspozycjach użytkowych. Wtedy ich współpraca będzie idealna.

Ponieważ rasa powstała do pomocy człowiekowi i ochrony jego dobytku:
NIE MA ZNACZENIA WIELKOŚĆ OCHRANIANEJ SIEDZIBY! - czy jest to jurta pasterza, domek z ogródkiem czy zakłady przemysłowe. Środkowo-azjata broni przed wszelkimi zagrożeniami swojego terytorium i wszystkiego co się na nim znajduje.
Dlatego główną cechą jaką powinien posiadać owczarek środkowo azjatyckiego pochodzenia jest: TERYTORIALNOŚĆ. Drugą ważną cechą jest: INSTYNKT SOCJALNY.

Trzecią cechą odzwierciedlającą specyficzne warunki Azji Środkowej jest CIERPLIWOŚĆ i NIETYKALNOŚĆ DZIECI. AZJATĘ można nazwać NIAŃKĄ – OCHRONIARZEM.

W Azji Środkowej psy w żadnych okolicznościach nie mogły wyrządzić krzywdy dzieciom, choćby malcy robili z psami co im tylko przyszłoby do głowy, jedynie co mógł zrobić środkowo azjata to: WARKNĄĆ i ODEJŚĆ.

Wymagane były oczywiście jeszcze takie cechy jak: SIŁA, NIEUSTRASZONOŚĆ, NIEWYBREDNOŚĆ, WRODZONA CIĘTOŚĆ WOBEC DZIKIEGO ZWIERZA.
Dlatego Środkowo azjaty z reguły nie mogą ścierpieć, przypominających sylwetką wilka psów, owczarków niemieckich i ich podobnych.

ZALETY:

Zarówno o zaletach jak i wadach możemy ostatecznie mówic dopiero po osiągnięciu pełnego, zarówno fizycznego jak i psychicznego rozwoju psa, który następuje nie wcześniej niż w wieku 3 - 4 lat.

Pies rosły, silny, budzący swoim wyglądem szacunek.
Na obcym terenie zachowuje się śmiało, niezależnie, neutralnie, natomiast na swoim terytorium jest wspaniały!
Nie godzi się na wtargnięcie na swoją posiadłość ani zwierzęcia, ani człowieka. Azjata jest w tym niezawodny, można na nim polegać.

Jest wytrzymały i lubiący pracę, wytrwały na długotrwałe marsze i niewygody.
Jest spokojny, nie szczeka bez przyczyny, nie narzuca swojego towarzystwa.
Niewymagający co do warunków utrzymania, niewybredny, mało absorbujący, niedokuczliwy. Dobrze czuje na zewnątrz i w mieszkaniu.

AZJATA jest CIERPLIWY we wszystkim. Czeka z godnością na ten moment kiedy będziecie mogli poświęcić mu uwagę. Posiada idealny jak w/w stosunek do dzieci.

Jest spokojny, nie szczeka bez przyczyny, nie narzuca swojego towarzystwa.
Ma silny zrównoważony system nerwowy, nie grozi mu przeciążenie pracą czy rozbicie nerwowe z powodu wytężonych zajęć czy nadzwyczajnych sytuacji.

Niespotykane w tej rasie są tzw. "urazy psychiczne" spowodowane odniesionymi obrażeniami, np. podczas służby w ochronie. Dzięki silnemu systemowi nerwowemu Azjata, ledwie wyzdrowiawszy powraca na posterunek i bogatszy w doświadczenia, jak dawniej naraża swoje życie w obronie terytorium.

W dojrzałym wieku bardzo odporny na choroby.
Wysoka inteligencja i zdolność samodzielnego podejmowania decyzji w bardzo skomplikowanych warunkach.
Wierność i oddanie całej rodzinie, wszystkim domownikom, przy jednoczesnej nieufności do obcych.

Azjata NIGDY nie "pokocha" naszego znajomego i nie zaufa codziennie widzianemu sąsiadowi. O ile zauważy nas przyjazny stosunek do sąsiada będzie go tolerowac bez poufałosci ... !!!

WADY:

Pies jest dosyć uparty, może raz po raz dobijać się o swoje.
Problemy może stwarzać też jego nadmierna samodzielność, gdy sam podejmuje decyzje, robi wszystko po swojemu.
Jego wysoki poziom agresji wobec innych psów nie należących do sfory, zakodowany jest w genach (w warunkach naturalnych psy rzadko spotykają psy z innego stada), jednak podczas spotkań i konfliktów z innymi psami jego zachowanie jest ROZUMNE i SZLACHETNE. Mniejszych od siebie nie skrzywdzi, czasem nawet w ogóle nie reaguje, a przy ustalaniu zależności nie ma na celu zagryźć "krewniaka" zaprzestając działań natychmiast po uznaniu przez drugiego psa, jego podległej pozycji.

ODBIÓR SZCZENIAKA:

OBOWIĄZKOWO WIDZIEĆ MATKĘ I OJCA, ICH EKSTERIEROWE I SŁUŻBOWE WALORY, I TYLKO WÓWCZAS BRAĆ SZCZENIAKA!!! (Al.Łabuński)

Najlepiej brać szczeniaka, zaraz po odstawieniu od suki, jednak nie później niż 6 miesięcznego. Istnieje pogląd że te psy już po 1.5 roku, trudno przyzwyczajają się do nowego właściciela. Uważamy jednak, że podstawowe znaczenie dla psa ma jakość, zarówno dotychczasowego jak i późniejszego życia, oraz warunków w jakich przyjdzie mu przebywać, gdyż zmiana "na lepsze" (zgodnie wymogami i przeznaczeniem rasy) zawsze będzie pozytywnie oceniona przez każdego normalnego pod względem psychicznym psa.

ROZWÓJ I KSZTAŁTOWANIE CHARAKTERU WOŁKODAWA - FAZY ROZWOJU

W rozwoju owczarka środkowo azjatyckiego (OSA) istnieje wiele faz.

Fazy te odpowiadają określonemu wiekowi i od ich przebiegu zależy w dużej mierze kształtowanie się charakteru psa jako jednostki.

Już w pierwszych dniach życia, do 15 dni po urodzeniu, zaczyna się pierwsza faza rozwoju, w której można już określić zadatki żywotności szczeniąt.

Druga faza - okres dokarmiania i przyzwyczajania się do człowieka. Przypada na czas od 15 dnia do 1 miesiąca.

Trzecia faza - trwa od 1 do 3 miesiący. To okres socjalizacji.
Obiektami socjalizacji są: matka, rówieśnicy, pokarm, otoczenie, inne zwierzęta, człowiek i jego obyczaje. Przez socjalizację należy rozumieć krótkie etapy uczenia się.
W tym okresie szczeniaki mogą nabrać przyzwyczajeń, od których później nie odstąpią.
W przypadku trzymania ich w izolacji, szczeniaki mogą stać się bojaźliwe, płochliwe, stronić od ludzi, psów, itp.
Ponieważ w tym okresie szczenięta zapoznają się z otaczającym je światem, pozytywny i stały kontakt z człowiekiem jest dla nich szczególnie ważny.
Różnorodność szczenięcych zabaw pod okiem opiekuńczej matki i poznawanie otoczenia dopełnia prawidłowej socjalizacji.

Uwaga: ponieważ upalne letnie dni są wykorzystywane przez psy na wypoczynek, najlepiej aby szczeniaki rodziły się z początkiem wiosny, lub z końcem zimy, aby do wieku 3 - 4 miesięcy zdążyły zasmakować ruchu i zabaw na świeżym powietrzu.

Wychowanie w stadzie. Nauka na przykładzie bardziej doświadczonych jest u zwierząt stadnych wspaniale rozwinięta. Szczenięta i młode psy właśnie w stadzie uczą się jak się zachować, jak postępować w danej sytuacji, przejmując doświadczenie od dorosłych w pierwszej kolejności od matki która pokazuje swoim latoroślom, metody pasienia, sposoby polowania na gryzonie, jaszczurki i inne stworzenia, a także uczy jak walczyć z szakalem, jak podchodzić do wilka lub niedźwiedzia.

W warunkach miejskich suka nie jest w stanie nauczyć swoich szczeniąt, gdyż opuszczają ją one już w wieku 1.5 - 2 miesięcy, kiedy zdąży ona wpoić im zaledwie najbardziej podstawowe nawyki społecznego współdziałania.
W rezultacie nauczenie jakie sytuacje są niebezpieczne i zasługują na uwagę, a jakie nie i jak się zachować przypada w okresie późniejszym właścicielowi.
Ogólnie wiadomo, że pies wiele potrafi z natury, a do innych rzeczy dochodzi "własnym rozumem". Praktycznie każdy środkowo azjata z osiągnięciem dojrzałości płciowej zaczyna ochraniać teren.

Zadaniem opiekuna jest to, jak w należyty sposób skorygować tę naturalną umiejętność, aby mieć możliwość pokierowania w każdym momencie zachowaniem psa.
W związku z powyższym, jest oczywiste, że takie ukierunkowanie jest konieczne dla tego właśnie psa, tak szczodrze obdarzonego przez naturę.

Nie należy zapominać że AZJATA to pies późno dojrzewający, długo rośnie i formuje nie tylko fizycznie ale i psychicznie, dlatego nie należy oczekiwać od niego niezawodnej pracy przed ukończeniem półtora roku, a nienagannym obrońcą stanie się jeszcze później.

Czwarta faza - trwa od 3 do 6 miesięcy. To okres intensywnego wzrostu.
Trzeba wtedy zwracać szczególną uwagę na powstrzymywanie apetytu szczeniąt. Wystrzegać się przeciążania jelit kalorycznymi produktami, a w szczególności mięsem we wszelkiej postaci i nie umożliwiać zjadania dużej objętości pokarmu.
Pozostawiać szczeniakom dużą swobodę ruchu na świeżym powietrzu (ale ograniczonym terenie), a w chłodnej porze, jak tylko szczeniaki "zaliczą" wszystkie szczepienia chodzić z nimi na spacery na smyczy w celu zapoznania ich z otaczającym środowiskiem. Ćwiczyć posłuszeństwo, uczyć zdolności orientacji w terenie i dbać o dobre kontakty z innymi zwierzętami, a szczególnie obcymi psami.

Wskazane jest osiągnięcie spokojnego, a najlepiej przyjaznego stosunku do innych psów...

Ażeby osiągnąć zamierzony cel, trzeba dokonać sprzecznego z naturą Azjaty, rozmycia pojęcia "NASZE STADO", ponieważ jeżeli krąg znajomości będzie ograniczony i stado w ten sposób ściśle nakreślone, to z wiekiem zacznie się on gryźć z nieznajomymi psami, nadal żyjąc w doskonałej zgodzie z przyjaciółmi.

Szczeniak AZJATA nie powinien bać się innych psów, ale też agresja nie jest pożądana. Aby go od niej oduczyć, najlepiej jest wyprowadzać zbyt agresywnego szczeniaka w towarzystwie dorosłych, zrównoważonych psów, które szybko wyjaśnią mu, jak należy zachowywać się w psiej społeczności. Jeżeli starszy pies sprawi maluchowi lanie, nie należy się wtrącać, krzywdy mu nie zrobi, a "rozumu nauczy".
Zdarza się jednak, że szczenięta wykazują wyraźną lękliwość w stosunku do starszych psów. Właściciele martwią się wtedy, sądząc że rośnie im tchórzliwy pies.
TO BARDZO DUŻY BŁĄD! ŻADNEGO TCHÓRZOSTWA TU NIE MA.
Jest zupełnie odwrotnie, po prostu, każdy szczeniak rosnący w stadzie, musi znać swoje miejsce. Z wiekiem ta lękliwość znika bez śladu.

Piąta faza - trwa od 6 do 9 miesiąca życia - ustalanie hierarchii.
W tym okresie niezbędne jest rozpoczęcie rozsądnej zaprawy fizycznej, aby ustrzec szczeniaki przed zbytnim obciążeniem w razie niepotrzebnych kłótni i bójek pomiędzy sobą.
Trzeba wtedy szczególnie uważać na nie wypuszczanie na wybieg szczeniaków z dorosłymi psami, gdyż mogą one niechcąco spowodować kontuzje u szczeniaka.

Szósta faza - ok. 9 miesiąca. Rozpoczyna się okres dojrzewania płciowego. Obserwuje się pierwsze poważne starcia. W tym okresie trwa nadal największe zaznajamianie się z różnorodnością świata. Prawidłowo rozwijający się pies jest pełen energii i radości życia.

W wieku 1-go roku, środkowo azjatycki owczarek nadal pozostaje szczenięciem.
Pies rośnie, trwa rozwój kośćca, ścięgien, mięśni i skóry.

ROZWÓJ, A TRENING FIZYCZNY

Trzeba pamiętać że rosnący pies musi otrzymywać: DOBRĄ ZAPRAWĘ FIZYCZNĄ.
PIES powinien dużo się ruszać, biegać, pływać.

Bardzo ważne jest prowadzenie psa po podłożu o różnej twardości, aby palce były u niego zwarte, a opuszki twarde. Najlepszym do tego celu, zalecanym przez rosyjskich hodowców jako podłoże stałego wybiegu psa jest ŻWIR.

Wysiłek fizyczny powinien być dozowany równomiernie, codziennie i z umiarem. Późny rozwój fizyczny nakłada ograniczenia na pracę na przeszkodach. Nie wolno uczyć środkowo azjaty skakać dopóki się nie uformuje, w przeciwnym wypadku niezwiązane ścięgna i stawy łatwo mogą ulec zniekształceniu.

W NICZYM NIE NALEŻY PRZYŚPIESZAĆ NATURALNEGO ROZWOJU I FORSOWAĆ!
Do normalnego rozwoju i prawidłowego formowania się aparatu ruchu Azjacie, potrzebna są codzienne wielogodzinne spacery. Minimum 3-godziny dziennie.
Wyjście na 15 min. na podwórze, porzucanie patyka (jak owczarkowi niemieckiemu) albo spacery rowerowe NIE SĄ ODPOWIEDNIE!
Prawidłowa zaprawa fizyczna w tym okresie to przede wszystkim coraz dłuższe spacery.
Dorosły pies powinien mieć możliwość codziennego pokonywania normalnym krokiem, odległości około 30km.
Zalecaną zaprawą fizyczną rozwijającą klatkę piersiową jest częsta wspinaczka na wzgórza. Inne bardziej forsowne ćwiczenia nie są zalecane, ze względu na możliwość przeciążenia stawów.

DLA "AZJATY" NAJODPOWIEDNIEJSZY JEST DŁUGOTRWAŁY, UMIARKOWANY WYSIŁEK, A NIE KRÓTKOTRWAŁY, INTENSYWNY i CIĘŻKI. TO W CZASIE WZROSTU! W PRZYBLIŻENIU DO 1 ROKU.

Naturalnie nie może to być szablonem i do wszystkiego trzeba podchodzić indywidualnie jednak NIE ZALECA SIĘ, PRZYNAJMNIEJ DO OKRESU ROKU, ŻADNYCH PRZESZKÓD, ANI SKOKÓW, ZWŁASZCZA CIĘŻKIM PSOM.
Psom tym, do normalnego rozwoju organizmu i prawidłowego przebiegu wszystkich życiowych procesów POTRZEBA DUŻO ŚWIEŻEGO POWIETRZA!!! i więcej niż innym rasom, SŁONECZNEGO NAŚWIETLANIA.

RÓŻNORODNOŚĆ WRAŻEŃ

Do prawidłowego kształtowania charakteru szczeniaka, niezbędna jest różnorodność wrażeń i świeże informacje. NOWE WRAŻENIA - TO WITAMINY DLA UMYSŁOWEGO ROZWOJU PSA!

Pies powinien nauczyć się postępować i zachowywać w różnych warunkach, powinien być od małego przyzwyczajany do zmian.
Niedostateczne zaznajomienie się z różnorodnością otaczającego środowiska może u niektórych psów okazać się przyczyną chwiejności systemu nerwowego.

WYCHOWANIE - nie tresura

Jeżeli pies jest z natury uparty trzeba go wychowywać od pierwszej minuty znajomości.
Niczego nie wolno odkładać na potem!!!
Dzięki GŁÓWNEJ ZALECIE owczarka środkowo azjatyckiego (CAO / OSA): ZRÓWNOWAŻENIE I SIŁA SYSTEMU NERWOWEGO szczeniaki CAO / OSA mogą być uczone już od młodego wieku BEZ OBAWY O PRZEMĘCZENIE.

Trzeba od razu określić jakie zachowanie się psa jest dla nas możliwe do przyjęcia. Co może on robić, a czego w żadnym wypadku nie powinien., gdzie wolno mu chodzić, a gdzie nie. Trzeba być wytrwałym, bez nerwów, surowo i pewnie przerywać wszystkie niepożądane działania naszego podopiecznego.
Ponieważ szczeniaki CAO posiadają zadziwiającą zdolność adaptacji - przyzwyczaja się bardzo szybko natomiast nie uczone jak się mają zachowywać, będą postępować stosując się wyłącznie do własnych pragnień i zamierzeń.
Psy są mądre z natury, chwytają wszystko w lot, jednak właśnie dzięki tej bystrości umysłu, szybko kojarzą, jak obejść polecenie, nie wykonać komendy i pozostać bezkarnym.

Właściciel azjaty, powinien zawsze mieć się na baczności i nadążać z wyprzedzeniem przenikliwej myśli swojego pupilka, choćby o jeden krok.
Gdy jednak pies przekona się że jego podstępy nie przechodzą, Pan zyska idealny posłuch.

Koniecznym jest aby pies wypełniał zawsze i ściśle WSZYSTKIE nasze KOMENDY.
Raz przyswoiwszy komendę lub nawyk, pamięta go przez lata.

Na podstawie publikacji:
- "Owczarek środkowoazjatycki" Myczko, Bielenkin
- "Turkmeński Wołkodaw" Zawiałowa, Prokofiew

opracowała: Małgorzata Dustet